Reisregels

Ik zie meteen dat er wat aan de hand is met m'n trein. Voor de openstaande deuren drommen groepjes passagiers. Men kijkt op borden. Tuurt naar het eind van het perron. Conducteurs geven uitleg. Duidelijk een trein die voorlopig niet zal vertrekken. Het blijkt dan ook niet mijn trein maar de vorige, die fors vertraagd is. Ik voeg me bij een groepje. 'Waarschijnlijk een zelfmoord', vang ik op, en 'Dit gaat nog wel effe duren'. Een conducteur heeft het over omleidingen via Hilversum.

Een dilemma tekent zich af. Het is donderdagavond en ik moet per se om acht uur in Utrecht zijn. Een concert waarbij ik onmogelijk te laat kan komen. Zonder pauze. Als ik niet op tijd kom kan ik beter helemaal niet gaan. Zal ik nu wel of geen kaartje kopen? Als de trein niet binnenkort vertrekt moet ik terug naar huis en zit ik met een kaartje waar ik niks aan heb. Ik besluit af te wachten. Acht minuten later klinkt, geheel onverwacht, de sluitfluit voor vertrek. Vlug spring ik de trein in. Zonder kaartje.

Ik kan me niet meer herinneren wanneer ik voor het laatst zwart heb gereden. Het voelt onaangenaam. Nerveus om betrapt te worden. Roken in de fietsenstalling. Met je hand in de koekjestrommel terwijl mama elk moment kan binnenkomen. Ik overschreeuw de oude angstgevoelens door in de eerste klas te gaan zitten. Gewoon bluffen. De dood of de gladiolen. Bovendien zullen ze in een trein die een half uur vertraging heeft toch niet om kaartjes durven zeuren? Fluitend komt de conducteur binnen. Het bloed stroomt naar m'n gezicht. Heb ík weer! Ik probeer voorzichtig mijn situatie uit te leggen. De man hoort me niet eens en schrijft een bonnetje. Negenendertig gulden. Met korting. Ik besluit mijn verlies waardig te dragen en me niet op te winden.

Dan begin ik de achterkant van het bonnetje te lezen. "Geachte klant", staat erop, "wij doen ons best het reizen met de trein zo veilig en prettig mogelijk te maken". Prima, fijn om te weten. "Om die reden geldt bij NS een aantal vaste reisregels, zoals 'niet op de trein zonder geldig kaartje'". Nu begin ik onraad te ruiken. Wordt mij nu, na een boete, ook nog de les gelezen? En wat is er veilig en prettig aan deze reisregel? En wat is dat voor populair gedoe met die 'reisregels'? Gemeente en politie hebben ook altijd over 'spelregels' als het gaat over het bestrijden van overlast van junks of uitgaanspubliek. Wat een onzin. Regels zijn regels. Dat moeten ambtenaren toch weten. "Op elk station in Nederland staan daarom kaartautomaten, die muntgeld en pinpas accepteren". Ja, mij wordt inderdaad ook nog de les gelezen. Het is echt allemaal mijn eigen schuld. De verkrijgbaarheid van de vervoersbewijzen is immers beter dan ooit. "Vandaag is bij controle gebleken, dat u zonder geldig kaartje aan uw reis bent begonnen". Als aan een kind van zes wordt alles stap voor stap uitgelegd. "Als service biedt NS u de mogelijkheid om op de trein alsnog een kaartje te kopen. Dit kaartje is duurder dan u gewend bent: u betaalt 'treintarief'." Nu knapt er iets. Ik betaal vier maal zoveel, krijg een trap na en men verkoopt dit als het zwaar overbelaste woordje 'service'. En hoezo 'op de trein'? Het is in de trein. In India en zo, daar zitten ze op de trein.

Vlak voor Utrecht staat de trein een eeuwigheid stil omdat er geen spoor beschikbaar is. Om tien over acht komen we aan. Ik heb geen wangen meer die ik de NS kan toekeren, koop drie blikken bier en wacht op de trein terug naar Amsterdam.

terug         home